Umowa o pracę, ujmując najprościej, to pisemne porozumienie stron mające na celu ustalenie wzajemnych praw i obowiązków. Ta najpowszechniej stosowana forma nawiązania stosunku pracy może być zawarta na okres próbny lub nieokreślony, przy czym okres próbny dotyczy najczęściej początków wykonywania pracy – pierwszych 3-6 miesięcy po czym zazwyczaj zostaje spisana umowa na czas nieokreślony. Każda umowa o pracę zawiera ściśle określony rodzaj wykonywanej pracy, termin jej rozpoczęcia i zakończenia (przy umowie na czas określony), oraz wysokość wynagrodzenia tudzież stawkę godzinową/dzienną.
Rekrutacja
Przed wytypowaniem przyszłego pracownika odbywa się proces rekrutacyjny, który nierzadko jest długi i stresujący. W okresie tym pracodawca może żądać od potencjalnego pracownika podania najważniejszych informacji, jak:
- imię (imiona) i nazwisko
- imiona rodziców
- datę urodzenia
- miejsce zamieszkania wraz z dokładnym adresem
- zdobyte wykształcenie
- przebieg dotychczasowego zatrudnienia
Ponadto, kiedy pracodawca zdecyduje się wyłonić najlepszego kandydata może od niego zażądać dodatkowo:
- wypełnionego kwestionariusza osobowego
- zdjęć (np. do identyfikatora, plakietki etc.)
- świadectw pracy
- dokumentów potwierdzających zdobyte wykształcenie, ukończone kursy
- orzeczenia lekarskiego
Zawarcie umowy – informacje ogólne
Umowa na okres próbny, czas określony, jak i nieokreślony musi być zawarta na piśmie. Pracodawca w pierwszych dniach pracy nowego pracownika (max 7 dni) musi poinformować pracownika o tygodniowej/miesięcznej normie pracy, należnym wynagrodzeniu (jak i kiedy będzie wypłacane), urlopie i długości okresu wypowiedzenia umowy. Ponadto, co ważne, pracodawca ma obowiązek poinformowania o ewentualnej zmianie warunków zatrudnienia i przysługujących świadczeniach.
Co powinna zawierać umowa?
Umowa musi być sporządzona na piśmie w dwóch jednakowo brzmiących egzemplarzach – jeden otrzymuje pracownik, drugi zachowuje pracodawca i włącza go do akt osobowych pracownika. W jej treści powinien być określony czas jej trwania (niewymagany przy umowie na czas nieokreślony), rodzaj wykonywanej pracy, stanowisko, miejsce wykonywania pracy i termin jej rozpoczęcia, wymiar godzin pracy i/lub wysokość etatu oraz określenie wysokości wynagrodzenia i ewentualnych dodatków czy premii.
Obowiązki pracodawcy
- zapoznanie pracownika z zakresem jego obowiązków na danym stanowisku
- odpowiednia organizacja czasu pracy
- przeciwdziałanie dyskryminacji
- zapewnienie bezpieczeństwa i należytej higieny pracy
- organizacja systematycznych szkoleń BHP
- terminowa wypłata wynagrodzenia
- umożliwianie podnoszenia kwalifikacji zawodowych
- obiektywna obserwacja osiąganych wyników pracy
- prowadzenie i przechowywanie w bezpiecznym miejscu dokumentacji akt osobowych pracownika
- przeciwdziałanie i niedopuszczanie do mobbingu
- w wypadku rozwiązania umowy o pracę pracodawca jest zobowiązany do wydania byłemu pracownikowi świadectwa pracy