Przy określaniu typologii struktur organizacyjnych możemy przyjąć różne punkty widzenia, a wszystko zależy oczywiście od tego, jakie kryterium podziału uznamy za najważniejsze. Najczęściej wyróżnia się klasyfikacje ze względu na takie kryteria, jak:
– rozpiętość kierowania (wspomniane struktury płaskie oraz smukłe);
– przeważający rodzaj więzi organizacyjnych (struktury liniowe, funkcjonalne i liniowo-sztabowe);
– stopień zmienności uwarunkowań otoczenia (organizacje względnie stabilne oraz dynamiczno-organiczne, łatwo adaptujące się do warunków zewnętrznych, ulegających częstym modyfikacjom);
– zdolność do samoregulacji (tu wyszczególnić możemy struktury adaptatywne, mechanistyczne oraz kreatywne, przy czym decydującą rolę w tej klasyfikacji odgrywa stopień formalizacji wewnętrznej);
– podział pracy (struktury przedmiotowe, technologiczne i mieszane);
– stopień efektywności zorganizowania przedsiębiorstwa (to niestety przykra prawda, ale występują zarówno sprawne, jak i nieefektywne struktury organizacyjne).
Biorąc pod uwagę najistotniejsze w firmie rodzaje zależności i służbowych powiązań, a w szczególności więzi hierarchiczne oraz specjalistyczne (związane z poszczególnymi funkcjami biznesowymi), wyodrębnia się zazwyczaj trzy rodzaje klasycznych struktur: liniowe, funkcjonalne oraz mieszane, nazywane sztabowymi, w ramach których występuje względna równowaga powiązań hierarchicznych i funkcjonalnych.
Marta Konstancja Olesińska